Isı Yalıtımı Uygulamalarında Geçmişten Günümüze Neler Değişti?
Yalıtım Tarihi
Her şeyin başlangıcı olan o soruya bakalım: ‘Isı nedir?’ Maddenin içerisinde hareket halinde bulunan atom ve moleküllerin toplam kinetik enerji miktarına ‘ısı’ denir. Isınma ihtiyacımızla birlikte, bu kinetik enerjinin korunma ihtiyacı da tarih boyu var olmuştur. Isıyı kontrol etme ihtiyacı ise ‘ısı yalıtımı’ kavramını öne çıkarmıştır ve zaman ilerledikçe farklı malzemeler ile ısı yalıtım uygulamaları denenmiştir. Bu makalede geçmişten günümüze ısı yalıtımının tarihsel yolculuğunu inceleyeceğiz.
Isı Yalıtımının Hikayesi
Yalıtım Tarihinde Doğal Malzemelerin Kullanımı
Konfor yıllarından çok önce insanlar, en kolay bulabildikleri malzemelerle çalışmak zorundaydı. Tarih öncesi çağlarda insanlar doğada buldukları organik malzemelerle barınaklarını inşa ettiler ve aynı zamanda bu malzemelerden yalıtıma uygun olanları da keşfettiler. Çamur, ısıyı içerde ve soğuğu dışarda tutmak için kullanışlı bir yalıtım malzemesiydi. Çamurun içine samanlar, saplar, hayvansal veya bitkisel kaynaklı lifler ekleyerek daha sağlam barınak yapma imkânı bulmuşlardı.
Kuru saman, kamış, lifler ve kerpiç termal direnç sağlaması için kullanılan malzemelerdendir. Kerpiç, bu malzemelerden en yaygın kullanılan ve eski örneklerindendir. Mısırlılar evlerini kerpiçten inşa etmişlerdir. Vikingler ise soğuktan korunmak için evlerini oluşturan kütüklerin arasına yapısal bütünlük ve yalıtım sağlamaya yardımcı olması için çamur ve saman koyarak inşa etmişlerdir.
Mantar
Mantar; Yalıtım Tarihinde Roma’da çatıların yalıtımında kullanılan bir malzemeydi. Eski Romalılar ayaklarını sıcak tutmak için ayakkabılarında da kullanırlardı. Portekiz’de bulunan eski çağlardan kalma manastırlarda, duvarların yapımında mantar kullanılmıştı. Kuzey Afrika’da yaşayan kabileler, özel bir kil ve mantar kabuğu karışımını yalıtım amacıyla kullanırlardı. Sonraki dönemlerde (1870’de) ilk mantar yalıtım panelleri kuruldu ve cephe duvarlarının iç tarafı kaplanarak ısı yalıtımı yapılması hedeflendi. Ancak, mantarın yalıtımda kullanımı böcek ve parazitler için uygun ortam oluşturduğu için yaygınlaşmadı.
Asbest
Asbest, lifli yapıda bir mineraldir. Eski çağlarda, asbestin ısıya ve aşınmaya karşı dayanıklı olduğu keşfedilmişti. Bu nedenle, yangın çıkma riski olan yerlerde yangını engellemesi için asbest kullanılmıştı. Finlandiya’da asbest ufalamak için kullanılan 3000 yıllık kütük evlerin varlığından arkeologlar sayesinde haberdarız. Mısırlılar ve Yunanlılar da asbesti keşfetmişlerdi. Sonraki dönemlerden sanayi devrinde de popüler bir yalıtım malzemesi olarak asbest kullanıldı.
Sanayi devrinde; endüstride kullanılan boruları, buhar motorlarını, kazanları, bacaları ve diğer yüksek sıcaklık makinelerini yalıtmak için asbest kullanıldı. Asbest; kimyasal maddelere karşı dayanıklılık, sıcaklığa ve pasa direnç, yüksek mekanik dayanıklılık, özellikle çimento ve benzerleri ile yakınlık kurabilme gibi özellikleri olması nedeniyle yapılarda da birçok noktada kullanılmıştır. 1970′ lerin ortalarında, asbestin zararlı etkileri öğrenildi. Sağlık risklerinden dolayı da günümüzde kullanımı yasaklanmıştır.
Halılar
Yalıtım Tarihin de Halılar
Orta çağlarda, evlerin yapılma şeklinden dolayı soğuk hava akımları evlere kolaylıkla girebiliyordu. Bu sebepten, evler çok nemli ve cereyanlıydı. Orta çağda evlerin içindeki nemi ve soğuğu engellemek için duvar halıları kullanmak çok yaygındı. Ayrıca, hayvan kürkleri de çoğu zaman zemini sıcak tutmak için kullanılırdı.
Cam Elyafı (Fiberglas)
Cam Elyafı, bir araştırmacı tarafından tesadüfi bir şekilde keşfedilmiştir. Camın eritilmiş hali, ısıtılmış küçük deliklerden akıtıldıktan sonra sertleşir ve sonrasında ‘Cam Elyafı’ üretilir. Cam elyafı; oldukça sağlam, yanmaz, emici olmayan, esnek ve dayanıklı bir yapıya sahiptir ve ısıl iletim katsayısı düşük olması nedeniyle yalıtım malzemesi olarak kullanılmaktadır. Cam elyafı, su geçirmeyen özelliği sayesinde çok güvenilir yalıtım malzemesidir ve çatı güçlendirici olarak kullanılmaktadır. Bu sebeple Cam elyafı yalıtım tarihinde yer almıştır.
Yalıtım Tarihi 1950’ler – 1970’ler: Selülozun Oluşumu
Günümüzde yaygın olarak kullanılan bir yalıtım türü olan Selüloz İzolasyon, 50’li yıllarda keşfedilmişti. Selülozun yalıtımda kullanılması, yangın riski nedeniyle ilk başlarda popüler değildi. Günümüzde, yangın güvenliğini sağlama yolları bulunduğu için popüler yalıtım türlerindendir. Selülozun bir başka tercih edilme nedeni de geri dönüşümden kazanılan malzemelerle üretilebilmesidir. Gazete, saman, talaş, karton veya pamuktan selüloz esaslı yalıtım malzemesi üretilebilmektedir.
Yalıtım Tarihi 1980’ler: Sprey Köpük Devri
Yalıtım Tarihinde Sprey köpük, uygulama yüzeyine yüksek basınçlı sprey köpük makinesiyle uygulanan ısı yalıtım malzemesidir. Sprey köpük püskürtüldüğünde genişler ve fiberglasın dolduramadığı alanlarda da rahatlıkla kullanılır. Isı yalıtımı malzemesi olan sprey köpük; düşük ısı iletkenlik katsayısına sahip olması, püskürtme köpük uygulamasının hızlı ve zahmetsiz olması gibi nedenlerle günümüzde tercih edilmektedir.
Isı Yalıtımın Estetik Yüzü: Yalı Baskı ve Mantolama
Isı yalıtımının evrimine geçmişten günümüze kadar baktığımızda, gelinen son noktalardan birisi: ‘Yalı Baskı ve Mantolamadır.’ Yalıtımda kullanılan bu yöntem; ısıya, sese ve suya karşı dayanıklı bir yalıtım şeklidir. Yalı baskı ve mantolama oldukça güvenilir şekilde ısı yalıtımı sağlar ve aynı zamanda estetik bir görüntüye sahiptir. Gelişmiş mühendislik ve tasarımı sayesinde dayanıklı yapısını uzun yıllar estetik görüntüsünü kaybetmeden koruyabilir. Bu sebepten, günümüzde en çok tercih edilen yalıtım türlerindendir.